Het ruikt er naar fruit en groenten, noten, kaas en kruiden, en verse vis. In het zachte licht van de Middellandse Zee versmelten al deze geuren tot een fluweelzachte mix die je zin geeft om te wat te kopen. De Mercado Atarazanas ligt onder palmbomen en wordt omgeven door fantastische gebouwen in de stijl van de bourgeoisie van de 19e eeuw, met veelzijdige verwijzingen naar de Moorse cultuur: het is de grootste en oudste markt van Málaga.
De rode snoepjes slaan tegen de wand van een kom, aan het plafond hangen knoflook en worsten met daartussen het stralende gezicht van Natalia. De 26-jarige werkt sinds een jaar op de markt en is druk bezig haar marktkraam in gereedheid te brengen. De familie van haar werkgever verkoopt hier al drie generaties lang gedroogd fruit, honing, zoetigheden, noten, wijn, olijfolie, azijn en nog veel meer. De kleurrijke marktkraam bevindt zich in één van de drie delen van de markt met een oppervlakte van 5000 vierkante meter en 265 verkoopstands. De handelaars, die zijn ingedeeld in groenten en fruit, noten, kruiden en augurken, vis en vlees, stallen hun waren uit. De deuren gaan om acht uur 's ochtends open. Wat tot dat moment gebeurt lijkt op een geordende chaos maar volgt zijn eigen dramaturgie. Sterke armen zeulen kisten en dozen uit de bestelwagens in de omliggende straten, de goederen worden op talloze karren het gebouw binnengebracht. Het lijkt wel alsof de verschillende acteurs volgens een geheime choreografie door elkaar heen naar hun bestemming lopen. De verschillende kisten stapelen zich op als een skyline in de gangpaden. Handen bewegen druk heen en weer om de producten te sorteren en daarna met zorg in de stands uit te stallen. Maar er is altijd nog tijd voor een grapje of een praatje met collega's. ‘Natuurlijk kennen we elkaar allemaal, we brengen hier veel tijd samen door. En dat bijna elke dag’, lacht Natalia. Niet alleen een gezellig drukke markt komt tot leven, er ontstaat ook een bijna magische plek die de lokale bevolking, nieuwkomers en toeristen met de Spaanse cultuur verbindt.
De Mercado Atarazanas van Málaga staat op een voormalige scheepswerf uit de 14e eeuw, die later, na de christelijke verovering van de stad, ook dienst deed als pakhuis, arsenaal, militair hospitaal en kazerne. In 1868 kreeg stadsarchitect Joaquín Rucoba toestemming om hier een nieuwe markt te bouwen, die intussen, vanwege de gestage landaanwinning, een kilometer landinwaarts ligt. Dankzij de steun van de Academie voor Schone Kunsten van San Telmo werd het monumentale zandstenen portaal van de oude scheepswerf gered en geïntegreerd in het midden van de voorgevel van het nieuwe gebouw. Rucoba baseerde zijn ontwerp op de geschiedenis van het terrein en ontwierp een markthal in neo-Arabische stijl, die dankzij de grote hoeveelheid glas en gietijzeren elementen bij de rijke geschiedenis van de mediterrane stad aansluit. Bij het opstellen van de blauwdrukken liet hij zich inspireren door de ijzeren structuur van de wekelijkse markt Les Halles in Parijs. Voor de basisstructuur gebruikte hij metaal dat afkomstig was van de toenmalige staalfabrieken in Sevilla. De Mercado Atarazanas is één van de mooiste voorbeelden van 19de-eeuwse architectuur nu bijna alle oude islamitische bouwwerken in Málaga verdwenen zijn. Het gebouw werd tussen 2008 en 2010 uitgebreid gerenoveerd om het oorspronkelijke ontwerp te herstellen, met bijzondere aandacht voor het grote glas-in-loodraam aan de voorzijde. Het is ongetwijfeld één van de meest sensationele elementen en valt niet alleen bij de marktkooplieden in de smaak. Artistieke voorstellingen van belangrijke bezienswaardigheden van de stad, maar ook scènes uit de scheepvaart schitteren in het zonlicht. Wanneer het daglicht zachtjes de hal binnenvalt, ontstaat een dansend caleidoscopisch kleurenspel op de grond en op de nabijgelegen viskraampjes. De mannen, van wie velen in familiebedrijven werken, nemen net hun waar in ontvangst, verse zeevruchten, rechtstreeks uit de haven. Zij zijn als enige op maandag gesloten omdat de vissers zondags niet uitvaren. Maar vandaag, woensdag, staat José net zoals de afgelopen 36 jaar in zijn marktkraam om zijn klanten te bedienen.
Voor hem en zijn broer is de Mercado een historisch monument met toekomst. 'In de ochtend, als het nog rustig is, komen vooral mijn vaste klanten om mosselen of vis kopen’, vertelt hij, terwijl hij een schaal met mosselen voor een dame inpakt. ‘De internationale gasten stromen pas later toe. En wat nieuw is: vroeger kwamen toeristen alleen om foto's te maken. Maar vandaag kopen ze ook’, vertelt José vriendelijk glimlachend. ‘De mentaliteit is helemaal veranderd. Mensen eten niet meer zoveel buitenshuis. Ze maken het liefst iets gezonds thuis of in hun appartement. Dat is een nieuwe trend’, beaamt Trinidad een paar meter verderop. De 33-jarige heeft een stand met biologische producten en was de eerste in heel Málaga met haar concept. 'Tegenwoordig willen mensen weten waar de producten vandaan komen. Ze zijn nieuwsgierig en waarderen gezonde, echte producten’, vertelt ze met haar onmiskenbare Zuid-Spaanse levenslust. De jonge fruitverkoopster ontmoet graag nieuwe mensen. ‘Ik werk graag met mensen en ik vind het geweldig om anderen te helpen. Artsen, medewerkers van het stadsbestuur, politici maar natuurlijk ook de gewone burgers en mensen met een alternatieve levensstijl weten mij te vinden. Mijn klantenkring is echt bijzonder divers.’
